Alle milieu-aspecten van de EV-accu vastgelegd
Iedereen die elektrisch rijdt, denkt weleens aan de accu: hoe ver kom ik nog, hoe snel kan ik laden, wat kost vervanging? Bijna niemand staat er bij stil welke grondstoffen in die accu zitten, waar die vandaan komen en hoe die later gerecycled kunnen worden. Wat er allemaal schuilgaat in en achter die accupakketten, blijft vaak onzichtbaar. De Europese Unie wilde daar verandering in brengen. Met de nieuwe Batterijverordening — sinds augustus 2023 van kracht — legde Brussel voor het eerst bindende regels op voor de hele levenscyclus van een accu: van grondstof tot recycling.
Dat heeft directe gevolgen voor autofabrikanten, toeleveranciers, recyclers én uiteindelijk voor consumenten. De regels gaan over duurzaamheid, transparantie, prestaties en materiaalherkomst. En ze maken van de accu niet alleen een technisch onderdeel, maar ook een juridisch en economisch product met een eigen paspoort. Deze verordening past in een bredere reeks Europese maatregelen die mobiliteit, industrie en energievoorziening fundamenteel aan het veranderen zijn.
Wat staat er concreet in de Europese batterijverordening?
De Europese batterijverordening (EU 2023/1542) bevat bindende regels voor het hele levenstraject van accu’s — van productie tot afdanking. Anders dan eerdere richtlijnen is deze verordening rechtstreeks van kracht in alle EU-lidstaten, zonder nationale omzetting. Dit zijn de belangrijkste onderdelen:
1. CO₂-voetafdruk en duurzaamheidseisen
Fabrikanten van aandrijfaccu’s (zoals in EV’s) moeten de klimaatimpact van hun accu’s berekenen en publiceren. Deze CO₂-rapportage wordt gefaseerd ingevoerd:
- Vanaf 2025: verplichte berekening en rapportage
- Vanaf 2027: maximale grenswaarden voor uitstoot per accutype
Ook gelden minimale eisen voor energie-efficiëntie en levensduur. Zo moet elke EV-accu voldoen aan een bepaalde restcapaciteit (bijv. 70%) na een vastgesteld aantal cycli.
2. Herkomst en zorgvuldigheidsbeleid
Bedrijven die kritieke grondstoffen zoals lithium, kobalt en nikkel gebruiken, moeten aantonen dat ze deze op verantwoorde wijze inkopen. Daarvoor gelden due diligence-verplichtingen, met onder andere:
- Transparantie over toeleveringsketens
- Informatie over sociale en milieueffecten van mijnbouw
- Rapportage over risico’s en corrigerende maatregelen
3. Recycling en hergebruik
Er gelden minimumpercentages voor materiaalterugwinning bij recycling van gebruikte accu’s:
- In 2027: minstens 90% van kobalt en nikkel, en 50% van lithium
- In 2031: hogere drempels (bijv. 80% voor lithium)
Bovendien worden targets gesteld voor het gebruik van gerecyclede materialen in nieuwe accu’s:
- Vanaf 2031: verplichte opname van secundaire grondstoffen (bijv. 6% lithium, 16% kobalt)
4. Digitaal accupaspoort
Voor elke EV-accu (en andere tractiebatterijen >2 kWh) wordt een digitaal accupaspoort verplicht. Dat bevat:
- Productiedatum, herkomst, chemische samenstelling
- Gebruiksgeschiedenis, resterende capaciteit en recyclingstatus
- Informatie toegankelijk voor autoriteiten, eindgebruikers en verwerkers
5. Markttoegang en CE-markering
Alle accu’s die binnen de EU worden verkocht — ook import — moeten aan deze eisen voldoen en voorzien zijn van CE-markering. Niet-conforme producten worden geweerd van de markt.
Elektrische mobiliteit begint nog altijd bij de accu
Voor de EV-sector betekent de verordening het begin van een nieuwe standaard. Producenten moeten anders gaan ontwerpen, assemblageketens transparanter maken en investeren in recycling. Voor gebruikers is dat lang niet altijd zichtbaar, maar op termijn wél voelbaar — in kosten, betrouwbaarheid en duurzaamheid.
Wat je daarvan merkt als eindgebruiker:
- Meer transparantie: Via een digitaal accupaspoort krijg je inzicht in herkomst, prestaties en recyclingstatus.
- Betere kwaliteit: Minimale eisen aan capaciteit, levensduur en restcapaciteit verhogen de betrouwbaarheid.
- Lagere milieu-impact: Door verplichte recyclingpercentages en duurzaamheidsregels voor grondstoffen.
- Strengere markttoegang: Alleen accu’s die aan de Europese eisen voldoen, mogen nog worden ingevoerd of verkocht.
Deze regels gelden niet alleen voor EV’s, maar ook voor lichte voertuigen, industriële toepassingen en stationaire energieopslag. Toch zijn het vooral de elektrische auto’s die het eerste met deze veranderingen te maken krijgen — simpelweg omdat daar de volumes en ambities het grootst zijn.
Zo past de batterijverordening binnen het grotere klimaatplaatje
De Europese batterijverordening staat niet op zichzelf. Ze is één schakel in een keten van klimaatmaatregelen die elkaar versterken en samen richting geven aan de transitie naar emissievrij vervoer.
- Fit for 55 dwingt autofabrikanten om richting nuluitstoot te bewegen. Dat betekent: meer elektrische modellen — en dus meer (en betere) accu’s. Fit for 55 is de Europese drijfveer achter schonere mobiliteit.
- AFIR regelt waar, hoe en met welk vermogen je kunt laden. Maar zonder goede accu’s heb je aan laadinfrastructuur weinig. Alle voornemens en richtlijnen over de laadinfrastructuur zijn in de AFIR vastgelegd.
- ETS2 maakt fossiele brandstoffen duurder, waardoor elektrisch rijden aantrekkelijker wordt. Maar alleen als die elektrische kilometers ook echt duurzaam zijn. De in de ETS2 vastgelegde emissiehandel bepaalt hoe de balans de goede kant op moet gaan.
- De Green Deal vormt het overkoepelende beleidskader, waarin energie, industrie, natuur en mobiliteit samenkomen. De richtlijnen van de batterijverordening zijn een cruciale component van de Green Deal.
Zo ontstaat er een samenhangend systeem waarin voertuignormen, infrastructuur, prijsvorming en productieketens elkaar onderling versterken. De accu staat daarbij letterlijk en figuurlijk in het midden.
Mooie doelen, lastige praktijk: waar gaat het fout?
De ambities van de verordening zijn helder. Maar in de praktijk blijkt al snel dat regels op papier nog geen verandering in de keten betekenen.
Productie blijft toch nog buiten Europa
De meeste accucellen komen nog altijd uit Azië. Europese gigafabrieken zijn in ontwikkeling, maar kampen met vertragingen en financieringsproblemen. Projecten als Northvolt, ACC of Italvolt leken veelbelovend, maar nog geen volwaardig alternatief voor de Chinese dominantie. En tot overmaat van ramp zijn verschillende van deze projecten (o.a. Northvolt) niet van de grond gekomen.
Handhaving is te complex
De verplichting tot accupaspoorten, CO₂-rapportages en zorgvuldigheidsbeleid vereist controle. Maar wie checkt de claims van leveranciers in Congo of China? De EU laat dit grotendeels over aan de lidstaten — en daar is de capaciteit nog beperkt.
Grondstoffen zijn gewoon schaars
De vraag naar lithium, kobalt en nikkel stijgt sneller dan het aanbod. Recycling helpt, maar pas over jaren. En mijnbouw in Europa is politiek en maatschappelijk omstreden. De verordening wil duurzame ketens — maar die zijn nog niet vanzelfsprekend.
De accu als spil in het mobiliteitsbeleid van morgen
De regels van de batterijverordening zijn een logisch, maar ambitieus vervolg op wat Europa eerder heeft ingezet. Van CO₂-normen voor voertuigen tot infrastructuurverplichtingen en emissiehandel: alles schuift op richting elektrisch. Maar elektrisch moet óók duurzaam zijn. En dat begint bij de energiebron in je voertuig.
Deze verordening maakt de accu tot beleidsinstrument. Niet vrijblijvend, maar juridisch bindend. Niet nationaal, maar Europees. In de komende jaren zal blijken of de industrie zich daarop weet aan te passen — en of Europa voldoende slagkracht heeft om de regels ook buiten de landsgrenzen af te dwingen.
Voor wie elektrisch rijdt, verandert er voorlopig weinig. Maar onder de motorkap begint een nieuwe fase. Eentje waarin duurzaamheid, herkomst en levensduur net zo belangrijk worden als actieradius en laadsnelheid.
Meer weten over de batterijverordening?
Wil je dieper in de regels, achtergronden en praktijkvragen duiken? Deze bronnen bieden een goed startpunt — van officiële documenten tot toegankelijke analyses:
- EUR-Lex – Verordening (EU) 2023/1542
De volledige en officiële tekst van de batterijverordening, inclusief tijdlijnen en bijlagen.
https://eur-lex.europa.eu/legal-content/NL/TXT/?uri=CELEX%3A32023R1542 - TÜV SÜD – Battery Regulation samengevat
Een duidelijke en actuele uitleg van de belangrijkste verplichtingen voor fabrikanten, met focus op EV’s.
https://www.tuv.com/landingpage/en/eu-new-battery-regulation-eu-2023-1542/ - Intertek – Wat verandert er voor producenten?
Een praktische blog die ingaat op traceerbaarheid, batterijpaspoorten en duurzaamheidseisen.
https://www.intertek.com/blog/2023/08-17-battery-regulation/ - Transport & Environment – EU Battery Regulation explained
Toegankelijke uitleg van een invloedrijke ngo, met veel oog voor duurzaamheid en beleidsimpact.
https://www.transportenvironment.org/discover/eu-battery-regulation-explained/ - Science|Business – Analyse van de geopolitieke en industriële implicaties
Wat betekent de batterijverordening voor de Europese industriepolitiek en afhankelijkheid van China?
https://sciencebusiness.net/news/new-eu-battery-law-seeks-european-supply-chain-tough-conditions - Benchmark Minerals – Marktperspectief op accurecycling
Wie gaat straks al die accugrondstoffen recyclen, en waar?
https://www.benchmarkminerals.com/membership/eu-battery-regulation-market-impact-analysis/
Dit artikel verscheen als eerste op: evupdate.nl
