Totaal 41 miljard euro aan klimaatmaatregelen besteed in 2023
Nederland heeft in 2023 bijna 41 miljard euro geïnvesteerd in maatregelen om klimaatverandering te beperken. Dat blijkt uit een nieuwe analyse van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), op basis van een Europese methodiek voor klimaatinvesteringen. Het totaal is bijna twee keer zo hoog als in 2019, toen de teller op 23 miljard euro stond. De stijging komt vooral door hogere uitgaven aan elektrische voertuigen, netverzwaring, zonnepanelen en warmtepompen.
Vooral mobiliteit en energienetwerken laten een sterke groei zien. De investeringen in deze twee categorieën zijn sinds 2019 verdubbeld. De overheid speelt hierin een relatief bescheiden rol. Bedrijven en vooral huishoudens zijn de drijvende kracht achter de groei.
Elektrisch vervoer goed voor 12 miljard euro
Klimaatvriendelijke mobiliteit vormt met 18 miljard euro het grootste investeringsblok. Binnen deze categorie gaat het merendeel – 12,2 miljard euro – naar elektrische en hybride personenauto’s. Dat bedrag komt grotendeels van huishoudens, die daarmee dus een fors aandeel hebben in de omschakeling naar elektrische mobiliteit.
Ter vergelijking: in 2019 bedroeg de totale investering in CO₂-efficiënt vervoer nog geen 9 miljard euro. Het aandeel van elektrische auto’s is sindsdien explosief gegroeid, mede dankzij de toename van het aantal modellen, de snellere laadinfrastructuur en fiscale voordelen die tot eind 2023 van kracht waren.
Huishoudens investeren massaal in verduurzaming
Opvallend is dat ruim 30 procent van de klimaatinvesteringen in 2023 voor rekening komt van huishoudens. Zij kochten niet alleen elektrische auto’s, maar investeerden ook in zonnepanelen (vooral op eigen dak), warmtepompen en woningisolatie. Daarmee zijn huishoudens inmiddels goed voor meer dan het dubbele van hun bijdrage in 2019.
De investeringsbereidheid van huishoudens overtreft die van de overheid. Die is alleen bij transportinfrastructuur zichtbaar als directe investeerder. Wel ondersteunt de overheid via subsidies en fiscale prikkels, al vallen die sinds 2024 grotendeels weg.
Netverzwaring cruciaal voor energietransitie
De snelle toename van decentrale opwek en elektrisch vervoer stelt steeds hogere eisen aan het stroomnet. Dat is terug te zien in de cijfers. De investeringen in energienetwerken, waaronder het elektriciteitsnet, zijn gegroeid van 2,8 miljard euro in 2019 tot 5,9 miljard euro in 2023. Dat is meer dan een verdubbeling in vier jaar tijd.
Die groei is noodzakelijk om de toename aan laadpunten, warmtepompen en zonnepaneelinstallaties te faciliteren. Zonder aanpassing van het net dreigen congestieproblemen, zoals netbeheerders recentelijk al meerdere keren hebben gewaarschuwd.
Zonnepanelen stagneren, aantal warmtepompen groeit
In totaal werd in 2023 ruim 10 miljard euro geïnvesteerd in hernieuwbare energie. De opwekking via zon en wind blijft de grootste posten, met respectievelijk 4,6 miljard en 2,7 miljard euro. De groei in zonne-energie lijkt echter af te vlakken ten opzichte van eerdere jaren.
Warmtepompen daarentegen zitten nog altijd in de lift. De investeringen daarin zijn opgelopen tot ruim 2 miljard euro – bijna vier keer zoveel als in 2019. Daarmee wordt verwarmen via elektriciteit steeds vaker als alternatief gezien voor aardgas, vooral in nieuwbouw en bij renovaties.
Energie-efficiëntie blijft achter
Ondanks het brede aanbod aan isolatiemaatregelen en procesoptimalisaties blijft de categorie energie-efficiëntie al enkele jaren hangen rond de 6,5 miljard euro. In 2023 lag het bedrag zelfs iets lager dan in 2022. Het gaat hier om investeringen in woningisolatie, zuinigere apparatuur en industriële energiebesparing.
Hoewel energiebesparing vaak een gunstige terugverdientijd heeft, ontbreekt het soms aan urgentie, kennis of stimuleringsmaatregelen. Het verschil met de populariteit van bijvoorbeeld elektrische auto’s of zonnepanelen is duidelijk zichtbaar.
Infographics: © CBS
Dit artikel verscheen als eerste op: evupdate.nl
