ETS2 voor wegverkeer en gebouwen schuift door naar 2028
De invoering van het Europese emissiehandelssysteem voor gebouwen en wegtransport (ETS2) wordt met een jaar uitgesteld. De milieuministers van de EU hebben afgesproken de start te verschuiven van 2027 naar 2028. Daarmee krijgen burgers, bedrijven en overheden meer tijd om zich voor te bereiden op de nieuwe CO₂-heffing aan de pomp en in de verwarming.
Het besluit maakt deel uit van het bredere klimaatpakket van de Raad, waarin ook het 2040-klimaatdoel is vastgelegd: 90 procent minder broeikasgassen dan in 1990. Voor de goede orde: pas als het Europees Parlement instemt, wordt de aangepaste klimaatwet echt definitief.
Wat is ETS2 precies?
ETS2 breidt het bestaande emissiehandelssysteem (ETS) uit naar de sectoren wegverkeer en gebouwen. Tot nu toe moesten alleen energiecentrales en industrie emissierechten kopen voor hun CO₂-uitstoot. Straks geldt dat ook voor brandstofleveranciers.
Zij betalen voor de uitstoot die vrijkomt bij benzine, diesel, gas of stookolie, en rekenen die kosten door in de brandstofprijs. Bij een CO₂-prijs van rond de €48 per ton betekent dat een meerprijs van zo’n 11 tot 13 cent per liter. Hoe hoger de prijs op de CO₂-markt, hoe groter het effect aan de pomp.
Een politiek compromis
Het uitstel is een compromis tussen ambitie en betaalbaarheid. Verschillende lidstaten, waaronder Duitsland en Frankrijk, vreesden dat de nieuwe CO₂-heffing de brandstofprijzen te snel zou opdrijven.
Door de invoering met een jaar te verschuiven, moet de overgang geleidelijker verlopen. Regeringen hopen zo maatschappelijke weerstand te voorkomen, zonder het doel voor de lange termijn los te laten.
Milieuorganisaties reageren kritisch. Volgens Transport & Environment en Carbon Market Watch verzwakt het uitstel het prijssignaal dat juist nodig is om fossiele brandstoffen af te bouwen.
Meer speelruimte voor lidstaten
Het Raadsvoorstel bevat daarnaast extra flexibiliteit. Lidstaten mogen een klein deel van hun reducties realiseren met internationale CO₂-credits en kunnen permanente koolstofverwijdering inzetten voor emissies die moeilijk te vermijden zijn.
Er komt bovendien een tweejaarlijkse voortgangsmeting, waarbij de Europese Commissie kijkt naar technologische ontwikkelingen, energieprijzen en het concurrentievermogen van de industrie. Afhankelijk van die bevindingen kan de regelgeving worden aangescherpt of aangepast.
Wat merken automobilisten aan de pomp?
In 2027 verandert er nog niets: brandstofprijzen blijven vrij van ETS2-toeslag. Vanaf 2028 wordt die CO₂-prijs wél doorberekend.
Bij een marktprijs van €50 per ton CO₂ stijgt benzine met zo’n €0,11 per liter en diesel met €0,13 per liter. Dat lijkt weinig, maar het verschil met elektrisch rijden wordt wel groter.
In Nederland zal ETS2 slechts een klein deel van de pompprijs vormen, maar de kostenvergelijking tussen elektrisch en fossiel rijden schuift daarmee in het voordeel van de EV.
Wat betekent dit voor elektrische rijders?
Eigenlijk niets. Je zou het hooguit om kunnen draaien: het uitstel schuift het kostenvoordeel van EV’s één jaar op. Zolang ETS2 nog niet geldt en de overheid de tijdelijke verlaging van de accijzen op brandstof handhaaft, blijven fossiele brandstoffen relatief aantrekkelijker. In financieel opzicht dan, en alleen voor de korte termijn. Vanaf 2028 verandert dat beeld: elektrische auto’s worden dan goedkoper in gebruik, vooral voor veelrijders en zakelijke vlooten.
Voor bedrijven en overheden biedt het uitstel de kans om elektrificatieplannen beter te timen. De structurele prikkels blijven immers overeind. Autofabrikanten moeten hun gemiddelde vlootuitstoot blijven verlagen, en de AFIR-verordening verplicht lidstaten om meer laadinfrastructuur aan te leggen.
Ook op elektriciteit betalen we belasting: de lasten en kosten zijn al verdeeld
ETS2 raakt vooral benzine en diesel, maar ook elektrisch rijden is niet vrij van heffingen. Stroomverbruikers betalen energiebelasting, btw en netwerkkosten, en de CO₂-prijs in de elektriciteitssector stijgt via het bestaande ETS1. Die kosten zitten al verwerkt in de stroomprijs.
Wie elektrisch rijdt, draagt dus óók bij aan de energietransitie — alleen via een andere route. De benzine- en dieselrijder merkt de CO₂-prijs straks direct aan de pomp; de EV-rijder voelt het meer in de stroomtarieven en in de kosten van netverzwaring of laadabonnementen. Bovendien zijn ook de andere voordeeltjes voor elektrische rijders, zoals een lagere wegenbelasting en bijtelling, ook zo goed als verdwenen.
Kort samengevat: de CO₂-bijdrage bij elektriciteit is er al, terwijl die voor fossiele brandstoffen pas in 2028 voelbaar wordt. ETS2 maakt die verdeling eerlijker: de vervuiler betaalt, maar de lasten worden over het hele energiesysteem verdeeld.
Sociaal Klimaatfonds moet de overgang verzachten
Om huishoudens en kleine bedrijven te helpen, komt er een Sociaal Klimaatfonds (SKF, en Social Climate Fund genoemd). Daarmee kunnen lidstaten investeren in woningisolatie, schone verwarming en deelmobiliteit.
De inkomsten voor dat fonds komen uit ETS2, maar doordat het systeem later start, schuift ook die geldstroom op. Brussel onderzoekt of voorfinanciering mogelijk is via bestaande ETS-opbrengsten, zodat steunmaatregelen al eerder kunnen beginnen.
Nederland krijgt meer tijd voor voorbereiding
Voor Nederland betekent het uitstel een kans om de overgang beter te plannen. Ons land heeft al hoge accijnzen – deels tijdelijk verlaagd vanwege de toch al hoge prijzen – maar ook een goed ontwikkeld laadnetwerk. Dat maakt de overstap naar elektrisch rijden relatief haalbaar.
De grootste uitdaging ligt niet alleen bij de overheid, maar ook bij het bedrijfsleven. Denk aan de transportbedrijven en bestelautovloten die nog grotendeels op diesel draaien. Een jaar extra kan helpen om investeringen beter te spreiden, maar kan natuurlijk ook weer leiden tot uitstelgedrag.
Hoe ETS2 in het bredere Europese mobiliteitsplan past
ETS2 staat niet op zichzelf. Integendeel. De heffing maakt deel uit van een veel groter Europees pakket voor schonere mobiliteit. Wie het hele plaatje wil zien, kan onderstaande artikelen lezen – van een breed beleid tot concrete gevolgen op straat, aan de pomp en aan de laadpaal.
- De route begint bij Fit for 55
In Wat is Fit for 55 en wat betekent het voor onze mobiliteit van de toekomst lees je waar het allemaal mee begon: het EU-klimaatpakket dat in 2030 minstens 55 procent minder uitstoot wil bereiken. ETS2 is een van de instrumenten om dat doel te halen. - Green Deal: klimaat en mobiliteit horen bij elkaar
De Europese Green Deal laat zien dat mobiliteitsbeleid niet meer losstaat van klimaatdoelen. ETS2 vormt daarin de financiële prikkel, terwijl andere wetten de randvoorwaarden scheppen. - ETS2: de vervuiler betaalt
De vervuiler betaalt bij het nieuwe ETS2-emissiehandelssysteem is ons eerdere artikel over deze heffing, waarin stap voor stap wordt uitgelegd hoe de CO₂-markt werkt. Brandstofleveranciers kopen rechten en rekenen die door aan de gebruiker. Het principe blijft gelijk, alleen de startdatum schuift dus door naar 2028. - Sociaal Klimaatfonds: de demper op de kosten
Social Climate Fund: zo probeert Europa de energietransitie eerlijk te houden toont hoe het fonds gezinnen en kleine bedrijven helpt. Omdat ETS2 later start, schuift de financiering mee. - AFIR: laden als randvoorwaarde
Wie fossiel rijden duurder maakt, moet elektrisch rijden ook praktisch maken. AFIR verplicht laadinfra in Europa: dit verandert er op straat, langs de weg en aan de pomp beschrijft hoe de EU dat waarborgt. - Accu’s en grondstoffen: de achterkant van de transitie
EV-accu’s onder de loep in de Europese batterijverordening laat zien hoe de EU eisen stelt aan duurzaamheid en recycling van accupakketten.
Samen vormen deze wetten de ruggengraat van het Europese mobiliteitsbeleid:
- Fit for 55 bepaalt de koers,
- Green Deal verbindt mobiliteit met klimaat,
- ETS2 beprijst uitstoot,
- Sociaal Klimaatfonds vangt de effecten op,
- AFIR bouwt de infrastructuur,
- Batterijverordening zorgt voor duurzame productie.
ETS2 mag dan een jaar later starten, maar past nog steeds naadloos in die bredere lijn richting een klimaatneutrale mobiliteit.
Volgende stappen worden in Brussel gezet
De Europese Raad heeft zijn positie bepaald. Nu volgen de zogenaamde triloogonderhandelingen met het Europees Parlement en de Commissie. Die gesprekken starten begin 2026.
De discussie zal vooral draaien om de exacte invoeringsdatum, de sociale bescherming en de grenzen aan CO₂-prijzen. Als er tijdig een akkoord komt, treedt ETS2 op 1 januari 2028 in werking.
Veelgestelde vragen over de ETS2-heffing
- Geldt ETS2 ook voor elektrische auto’s?
Nee, EV’s gebruiken geen fossiele brandstof. Alleen via de stroomprijs kan er een indirect effect zijn. - Komt ETS2 boven op bestaande belastingen?
Ja. De normale accijns en btw blijven bestaan; ETS2 is een extra CO₂-component. - Wat gebeurt er bij onverwacht hoge energieprijzen, zoals een paar jaar geleden?
De Commissie kan tijdelijk ingrijpen, maar structureel uitstel zoals nu vereist politieke goedkeuring. - Blijft de EU-doelstelling voor de klimaatdoelen overeind?
Ja. De 2040-doelstelling blijft staan. Alleen het tempo van de prijsprikkel verandert.
Bronnen
Voor het samenstellen van dit artikel hebben we onder anderen gebruik gemaakt van informatie van de Europese Raad, Transport & Environment, Carbon Market Watch en Clean Energy Wire.
Dit artikel verscheen als eerste op: evupdate.nl
